Đề xuất cấm “bản án tử hình” đối với xe điện Trung Quốc tại Hoa Kỳ: Cuộc chiến an ninh hay cạnh tranh thị trường?

Sau khi chính thức tăng thuế đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc vào đầu tháng này, chính phủ Hoa Kỳ đang trở nên nghiêm túc hơn trong việc ngăn chặn ô tô do Trung Quốc sản xuất vào nước này. Vào thứ Hai, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã đề xuất một quy định mới sẽ cấm một số phần cứng và phần mềm ô tô do Trung Quốc và Nga sản xuất khỏi Hoa Kỳ, với các hạn chế về phần mềm bắt đầu từ năm 2026.

Chính quyền Biden cho biết động thái này là cần thiết vì lý do an ninh quốc gia, xét đến việc công nghệ đóng vai trò trung tâm như thế nào đối với những chiếc xe ngày càng tinh vi hiện nay. Khi công bố lệnh cấm được đề xuất, Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo trích dẫn các camera, micrô và thiết bị GPS được kết nối internet của xeBà cho biết: “Không cần phải tưởng tượng nhiều để hiểu được tại sao một đối thủ nước ngoài có quyền truy cập vào thông tin này có thể gây ra rủi ro nghiêm trọng cho an ninh quốc gia cũng như quyền riêng tư của công dân Hoa Kỳ”.

Động thái của chính phủ Hoa Kỳ diễn ra khi Trung Quốc đã tăng đáng kể số lượng xe giá rẻ, đặc biệt là xe điện, được sản xuất và bán ra nước ngoài. Xuất khẩu ô tô của Trung Quốc tăng hơn 30 phần trăm chỉ trong nửa đầu năm nay, đã gióng lên hồi chuông báo động ở châu Âu và Hoa Kỳ, nơi các quan chức lo ngại rằng xe Trung Quốc giá rẻ có thể lấn át ngành công nghiệp trong nước. Hoa Kỳ và châu Âu đã có động thái khiến Trung Quốc khó khăn hơn và đắt đỏ hơn trong việc bán ô tô của mình ở những khu vực đó, nhưng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã phản ứng bằng cách thiết lập các cơ sở sản xuất tại Đông Âu, Châu phivà Mexico—tất cả những điều này một ngày nào đó có thể tạo ra kẽ hở để cho phép nhiều loại xe do Trung Quốc thiết kế và chế tạo hơn thâm nhập vào các thị trường phương Tây mới.

Tuy nhiên, quy định được đề xuất tập trung vào vấn đề an ninh hơn là cạnh tranh. Raimondo trước đây đã nêu ra mối lo ngại về việc các tác nhân nước ngoài sử dụng công nghệ xe kết nối bị đánh cắp để gây hỗn loạn trên đường công cộng của Hoa Kỳ. “Hãy tưởng tượng nếu có hàng nghìn hoặc hàng trăm nghìn xe kết nối của Trung Quốc trên đường bộ Hoa Kỳ có thể bị ai đó ở Bắc Kinh vô hiệu hóa ngay lập tức và đồng thời”, bà nói vào tháng 2.

Tình huống đó không thực tế lắm, xét đến việc hiện tại có rất ít công ty Trung Quốc và Nga cung cấp phần mềm hoặc phần cứng ô tô tại Hoa Kỳ. Một lệnh cấm phần mềm và phần cứng được đề xuất mang tính phòng ngừa hơn là phản ứng trước bất kỳ rủi ro an ninh tức thời nào, Steve Man, giám đốc nghiên cứu ô tô toàn cầu tại Bloomberg Intelligence, một công ty nghiên cứu và tư vấn, cho biết. “Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc và Nga hiện không đóng vai trò quan trọng trong thị trường ô tô Hoa Kỳ và các tài xế Hoa Kỳ hiện đang an toàn”, một quan chức cấp cao của chính quyền Biden nói với WIRED.

Bởi vì quy định này sẽ áp dụng cho bất kỳ phương tiện kết nối nào, không chỉ riêng xe điện, nên nó sẽ tạo ra lệnh cấm thậm chí còn nghiêm ngặt hơn đối với công nghệ ô tô do Trung Quốc sản xuất. “Nếu mức thuế 100 phần trăm đối với xe điện sản xuất tại Trung Quốc là một bức tường, thì lệnh cấm được đề xuất đối với xe kết nối sẽ là bản án tử hình đối với China EV, Inc. đang muốn thâm nhập vào Hoa Kỳ”, Lei Xing, cựu biên tập viên chính tại China Auto Review và là một nhà phân tích độc lập cho biết. Theo quy định như vậy, ông cho biết, triển vọng nhìn thấy xe điện Trung Quốc được bán tại Hoa Kỳ trong thập kỷ tới là “gần như bằng không”.